Cách phòng tránh thủy đậu đúng cách - Bị thủy đậu rồi có bị lại không?

Thủy đậu có khả năng lây lan rất nhanh, đặc biệt trong môi trường đông người. Để tránh mắc phải căn bệnh này, nhiều người đã tìm kiếm các biện pháp phòng ngừa. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về cách phòng tránh thủy đậu hiệu quả nhất.

Đường lây nhiễm của bệnh thủy đậu

Thủy đậu, còn được gọi là trái rạ, là một bệnh truyền nhiễm rất dễ lây lan do virus Varicella Zoster gây ra. Đây là loại virus thuộc họ Herpesviridae, có khả năng lây nhiễm cao và không chỉ ảnh hưởng đến trẻ nhỏ như nhiều người thường nghĩ, mà bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng.

Virus Varicella Zoster lây lan chủ yếu qua đường hô hấp. Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc chảy nước mũi, các giọt bắn chứa virus sẽ phát tán trong không khí. Người lành có thể dễ dàng hít phải các giọt bắn này và bị lây nhiễm. Ngoài ra, bệnh cũng có thể lây qua tiếp xúc trực tiếp với dịch từ các nốt phỏng trên da, hoặc qua các vật dụng cá nhân như quần áo, khăn trải giường bị ô nhiễm bởi dịch từ người bệnh.

Theo các nghiên cứu, bệnh thủy đậu thường bùng phát thành dịch lớn mỗi 3-5 năm một lần, đặc biệt trong những cộng đồng chưa tiêm phòng đầy đủ. Khoảng 90% những người chưa từng mắc bệnh hoặc chưa được tiêm vắc xin phòng ngừa sẽ có nguy cơ cao nhiễm bệnh khi tiếp xúc với virus. Các nhóm đối tượng dễ gặp biến chứng nghiêm trọng từ thủy đậu bao gồm trẻ em, phụ nữ mang thai, người cao tuổi, và những người mắc các bệnh mạn tính.

Mặc dù thủy đậu thường bị nhầm lẫn là bệnh nhẹ và chỉ ảnh hưởng đến da, nhưng thực tế, những người có hệ miễn dịch suy yếu có thể gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não, viêm gan và các rối loạn thần kinh. Ở những trường hợp nghiêm trọng, bệnh có thể dẫn đến tử vong. Biến chứng muộn có thể bao gồm hội chứng Guillain-Barre và zona thần kinh, với nguy cơ gây đau dây thần kinh kéo dài.

Đặc biệt, phụ nữ mang thai có hệ miễn dịch yếu dễ gặp biến chứng nguy hiểm nếu mắc thủy đậu. Khoảng 20% trường hợp mẹ bầu mắc bệnh sẽ bị viêm phổi, và trong số đó, 40% có nguy cơ tử vong. Thai nhi cũng có nguy cơ bị dị tật bẩm sinh như bại não, đầu nhỏ hoặc co gồng tay chân, và thậm chí có thể dẫn đến sảy thai.

Nguyên nhân và các dấu hiệu nhận biết của thủy đậu

Thủy đậu, còn được gọi là phỏng rạ hoặc trái rạ, là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Varicella Zoster gây ra. Virus này có khả năng tồn tại trong không khí và sống được vài ngày sau khi các vẩy thủy đậu bong ra, làm tăng nguy cơ lây lan.

Bệnh có thể xảy ra quanh năm, nhưng thường bùng phát mạnh nhất vào mùa đông và xuân, khi thời tiết lạnh ẩm. Thủy đậu ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, tuy nhiên trẻ em dưới 10 tuổi dễ mắc bệnh nhất. Khi bệnh xảy ra ở người lớn, các triệu chứng thường nặng nề hơn so với trẻ nhỏ.

Thủy đậu có thể bùng phát thành các đợt dịch lớn, đặc biệt tại những khu vực dân cư đông đúc và có điều kiện vệ sinh kém. Trẻ nhỏ có thể xuất hiện các triệu chứng như sốt cao trên 38 độ C, quấy khóc, không chịu bú, ngủ li bì, và có thể kèm theo ho. Người lớn mắc thủy đậu cũng có những biểu hiện tương tự như mệt mỏi, đau cơ, sốt, ho và sổ mũi, tuy nhiên mức độ bệnh thường nghiêm trọng hơn.

Sau giai đoạn khởi phát, trên cơ thể người bệnh bắt đầu xuất hiện các nốt phỏng nhỏ, thường bắt đầu từ vùng đầu, sau đó lan ra toàn thân trong vòng 12-24 giờ. Số lượng nốt phỏng có thể từ 100 đến 500 nốt, gây ngứa và khó chịu. 

Nếu các nốt này bị gãi và vỡ, chúng có thể dẫn đến nhiễm trùng, tạo thành các vết loét. Tuy nhiên, nếu được chăm sóc tốt, các nốt phỏng sẽ khô lại, tạo thành vảy và lành hẳn sau khoảng 4-5 ngày. Ở trẻ em, thủy đậu thường kéo dài từ 5-10 ngày, gây gián đoạn việc học tập và sinh hoạt.

Làm sao để không bị lây thủy đậu?

Thủy đậu (trái rạ) là một bệnh rất dễ lây lan, đặc biệt thông qua đường hô hấp và tiếp xúc với dịch từ nốt phỏng nước của người bệnh. Virus Varicella Zoster có khả năng gây bệnh cho bất kỳ ai, không chỉ riêng trẻ nhỏ, và nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

Cách ly người bệnh

Người mắc bệnh thủy đậu nên được cách ly tại nhà trong vòng 7-10 ngày ở không gian thoáng mát. Họ nên tránh tiếp xúc với người khác, đặc biệt là những người có hệ miễn dịch yếu như trẻ em, phụ nữ mang thai hoặc người có bệnh lý nền. Điều này giúp giảm nguy cơ lây lan và ngăn ngừa biến chứng nặng ở những đối tượng dễ bị tổn thương.

Hạn chế thời gian tiếp xúc

Người chăm sóc hoặc tiếp xúc với người bệnh cần hạn chế tối đa thời gian ở cùng người bệnh. Virus thủy đậu có thể lây qua các giọt bắn nhỏ trong không khí hoặc qua dịch tiết từ nốt phỏng, nên việc giảm thời gian tiếp xúc sẽ giúp ngăn ngừa nguy cơ nhiễm bệnh.

Sử dụng bảo hộ y tế khi tiếp xúc

Khi cần chăm sóc người bệnh, hãy sử dụng đồ bảo hộ như khẩu trang, găng tay và kính bảo vệ để tránh tiếp xúc trực tiếp với các dịch tiết. Sau khi sử dụng, các vật dụng bảo hộ cần được loại bỏ đúng cách để tránh lây lan virus.

Không dùng chung vật dụng với người bệnh

Không dùng chung quần áo, chăn ga gối hoặc các vật dụng cá nhân với người bệnh vì virus có thể lây lan qua những đồ vật này. Đồ dùng của người bệnh cần được giặt riêng, phơi nắng và ủi kỹ trước khi sử dụng lại.

Hạn chế gãi cho người bệnh

Người bệnh thường có cảm giác ngứa do các nốt phỏng, tuy nhiên việc gãi có thể gây nhiễm trùng và để lại sẹo. Hãy cắt móng tay gọn gàng và khuyến khích người bệnh sử dụng kem dưỡng ẩm hoặc thuốc bôi theo chỉ định của bác sĩ để làm dịu da.

Những sai lầm thường gặp khi mắc bệnh thủy đậu

Bệnh thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm phổ biến nhưng nếu không được chăm sóc đúng cách, nó có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những sai lầm phổ biến mà nhiều người mắc phải khi điều trị thủy đậu:

Kiêng tắm

Một trong những hiểu lầm lớn khi bị thủy đậu là phải kiêng tắm. Thực tế, việc tắm hàng ngày bằng nước sạch là rất quan trọng để giữ vệ sinh và ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập qua các nốt phỏng bị vỡ. Nếu không được tắm rửa, vi khuẩn có thể gây nhiễm trùng da, viêm cầu thận cấp hoặc thậm chí nhiễm khuẩn huyết. Vì vậy, người bệnh cần phải tắm rửa sạch sẽ nhưng nhẹ nhàng để tránh làm tổn thương các nốt mụn.

Kiêng gió và trùm kín cơ thể

Việc trùm kín người bệnh để tránh gió có thể khiến bệnh tình nặng hơn. Khi không để cơ thể thoáng khí, mồ hôi và ma sát từ quần áo sẽ làm các nốt mụn nước dễ bị vỡ, gây nhiễm trùng. Người bệnh nên mặc quần áo thoáng mát, nhẹ nhàng để giúp da dễ chịu hơn và ngăn ngừa nhiễm khuẩn.

Sử dụng nước lá hoặc rễ cây không đúng cách

Một số người tin rằng tắm bằng nước lá cây hoặc rễ cây có thể giúp làm dịu da khi bị thủy đậu. Tuy nhiên, việc sử dụng không đúng cách có thể gây tổn thương da và làm tình trạng nhiễm trùng trở nên nghiêm trọng hơn. Tốt nhất, người bệnh nên tắm bằng nước sạch và tránh áp dụng các phương pháp dân gian nếu không được bác sĩ chỉ định.

Bị thủy đậu rồi có bị lại nữa không?

Những người từng bị thủy đậu thường sẽ có được miễn dịch suốt đời đối với căn bệnh này và không bị lây nhiễm lại. Điều này là do sau khi khỏi bệnh, cơ thể sẽ tạo ra kháng thể chống lại virus Varicella Zoster, giúp ngăn ngừa tái nhiễm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, sau nhiều năm, virus có thể "ngủ yên" trong hạch thần kinh của cơ thể và có thể "thức giấc", gây ra bệnh zona thần kinh, một căn bệnh có triệu chứng đau đớn và tổn thương da.

Mặc dù thủy đậu thường chỉ mắc một lần, nhưng với tốc độ lây lan nhanh chóng và không có thuốc điều trị đặc hiệu, bệnh có thể bùng phát thành dịch bất cứ lúc nào. Do đó, việc tiêm phòng vắc xin là biện pháp quan trọng nhất để phòng ngừa căn bệnh này. Hãy nắm vững cách thủy đậu lây truyền qua đường nào để chủ động bảo vệ bản thân và gia đình khỏi nguy cơ lây nhiễm.

Phòng tránh thủy đậu không quá khó nếu bạn biết cách. Bằng việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa đơn giản như tiêm phòng, vệ sinh cá nhân, và tránh tiếp xúc với người bệnh, bạn hoàn toàn có thể bảo vệ bản thân và những người xung quanh khỏi căn bệnh này. Hãy chia sẻ bài viết này để mọi người cùng chung tay phòng chống thủy đậu