Muốn ly hôn phải làm như thế nào? Hướng dẫn chi tiết từ A đến Z

Khi quyết định ly hôn, nhiều người không biết muốn ly hôn phải làm như thế nào để đảm bảo đúng quy định pháp luật và giảm thiểu các rắc rối. Ly hôn là quá trình phức tạp đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ hồ sơ đến các thủ tục pháp lý. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn chi tiết từng bước thực hiện thủ tục ly hôn, giúp bạn hiểu rõ và chuẩn bị tốt hơn cho quá trình này.

Các loại hình ly hôn hiện nay

Hiện nay, có hai loại hình ly hôn chính được quy định trong pháp luật Việt Nam, bao gồm ly hôn thuận tình và ly hôn đơn phương. Mỗi loại có những điều kiện và quy trình xử lý khác nhau.

Ly hôn thuận tình

Ly hôn thuận tình là trường hợp cả hai vợ chồng đều đồng ý kết thúc hôn nhân. Trong tình huống này, cả hai bên đều không còn mâu thuẫn và đạt được thỏa thuận về các vấn đề như quyền nuôi con, tài sản chung, và nghĩa vụ cấp dưỡng. Đây được xem là hình thức ly hôn ít phức tạp nhất, do không có tranh chấp giữa hai bên. 

Sau khi nộp đơn ly hôn và trải qua quá trình hòa giải, tòa án sẽ ra quyết định công nhận sự thuận tình của hai bên nếu thấy đầy đủ các điều kiện hợp pháp.

Điều kiện để ly hôn thuận tình

• Cả hai vợ chồng đều đồng ý chấm dứt hôn nhân.
• Không có tranh chấp về quyền nuôi con và phân chia tài sản.
• Không còn mâu thuẫn trong hôn nhân hoặc không có hành vi vi phạm nghiêm trọng nào.

Ly hôn đơn phương

Ly hôn đơn phương xảy ra khi một trong hai bên mong muốn ly hôn nhưng phía bên kia không đồng ý, hoặc có tranh chấp về con cái, tài sản. Trong trường hợp này, người yêu cầu ly hôn cần phải chứng minh được rằng cuộc hôn nhân đã rơi vào tình trạng mâu thuẫn không thể hòa giải, hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng từ phía người kia như bạo lực gia đình, ngoại tình, hoặc không thực hiện nghĩa vụ vợ/chồng.

Điều kiện để ly hôn đơn phương

• Vợ hoặc chồng có hành vi bạo lực gia đình, gây tổn thương về sức khỏe hoặc tinh thần cho người còn lại.
• Một trong hai vi phạm nghiêm trọng quyền và nghĩa vụ vợ chồng, dẫn đến hôn nhân rơi vào tình trạng trầm trọng và đời sống chung không thể tiếp tục.
• Một trong hai vợ chồng đã bị Tòa án tuyên bố mất tích.
• Khi một trong hai mắc bệnh tâm thần hoặc các bệnh khác và đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do người còn lại gây ra.

Việc hiểu rõ về các loại hình ly hôn sẽ giúp bạn lựa chọn phương án phù hợp với hoàn cảnh và đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình.

Ai có quyền yêu cầu ly hôn?

Theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình, ly hôn là việc chấm dứt quan hệ hôn nhân theo quyết định của Tòa án. Để yêu cầu ly hôn, cần xác định rõ những ai có quyền đưa ra yêu cầu này. Theo Điều 51 của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, những người có quyền yêu cầu giải quyết ly hôn bao gồm:

• Vợ, chồng hoặc cả hai có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết việc ly hôn khi một trong hai cảm thấy cuộc hôn nhân không thể tiếp tục.
• Cha, mẹ hoặc người thân thích khác cũng có quyền yêu cầu ly hôn khi một trong hai vợ chồng không thể nhận thức hoặc kiểm soát hành vi của mình (do bệnh tâm thần hoặc bệnh khác) và đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình. Việc yêu cầu này nhằm bảo vệ người bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tinh thần hoặc tính mạng.

Lưu ý rằng, người chồng không được quyền yêu cầu ly hôn khi vợ đang mang thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Tuy nhiên, người vợ có thể yêu cầu ly hôn trong các trường hợp trên nếu cảm thấy cần thiết.

Như vậy, quyền yêu cầu ly hôn không chỉ thuộc về vợ hoặc chồng mà còn có thể được thực hiện bởi những người thân thiết trong một số trường hợp đặc biệt.

Muốn ly hôn cần phải làm gì?

Khi quyết định ly hôn, việc tuân thủ quy trình và thủ tục theo đúng quy định pháp luật là rất quan trọng. Theo Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 và Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, quy trình ly hôn gồm các bước như sau:

Bước 1: Chuẩn bị giấy tờ cần thiết để xin ly hôn

Vợ hoặc chồng cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ liên quan để xin ly hôn, bao gồm:

• Đơn xin ly hôn: Nếu cả hai vợ chồng đồng thuận, cả hai sẽ cùng ký tên vào đơn. Nếu là ly hôn đơn phương, chỉ người muốn ly hôn cần ký vào đơn.
• Giấy đăng ký kết hôn: Bản chính để nộp cho Tòa án.
• Chứng minh nhân dân/căn cước công dân và sổ hộ khẩu: Bản sao có công chứng hoặc chứng thực của cả hai bên.
• Giấy khai sinh của con (nếu có): Bản sao có công chứng hoặc chứng thực.
• Giấy tờ chứng minh tài sản chung: Nếu có yêu cầu phân chia tài sản, cần chuẩn bị các tài liệu liên quan đến tài sản chung giữa vợ chồng.

Bước 2: Nộp đơn xin ly hôn tại Tòa án nhân dân

Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, vợ hoặc chồng có thể nộp đơn xin ly hôn tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi cư trú hoặc nơi làm việc của một trong hai bên. Có thể nộp đơn trực tiếp hoặc gửi qua đường bưu điện.

Bước 3: Tòa án thụ lý đơn ly hôn

Sau khi tiếp nhận đơn xin ly hôn, Tòa án sẽ xem xét đơn trong thời gian từ 05 - 08 ngày làm việc kể từ ngày nhận đơn. Tòa sẽ đưa ra quyết định thụ lý vụ án hoặc yêu cầu sửa đổi, bổ sung nếu hồ sơ chưa hoàn thiện.

Nếu đơn ly hôn được thụ lý, Tòa án sẽ thông báo cho người yêu cầu đến nộp tiền tạm ứng án phí.

Sau khi nộp biên lai án phí, Tòa án sẽ chính thức thụ lý vụ án. Trong một số trường hợp, nếu người yêu cầu ly hôn được miễn nộp tạm ứng án phí, Tòa án sẽ thụ lý ngay khi nhận hồ sơ.

Bước 4: Hòa giải tại Tòa án

Sau khi thụ lý vụ án, Tòa án sẽ tiến hành hòa giải giữa hai bên vợ chồng, thông báo cụ thể thời gian và địa điểm tiến hành hòa giải.

Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 207 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, có một số trường hợp Tòa án không thể tiến hành hòa giải, chẳng hạn như: bị đơn cố tình vắng mặt, một trong hai bên đang ở nước ngoài, đang thi hành án phạt tù, hoặc mất năng lực hành vi dân sự.

Bước 5: Quyết định của Tòa án

• Ly hôn thuận tình: Nếu cả hai vợ chồng thuận tình ly hôn và đã thỏa thuận đầy đủ về các vấn đề liên quan, sau khi hòa giải không thành công, Tòa án sẽ ra Quyết định công nhận thuận tình ly hôn.
• Ly hôn đơn phương: Nếu ly hôn đơn phương và hòa giải không thành công, Tòa án sẽ đưa vụ án ra xét xử và đưa ra quyết định cuối cùng về các vấn đề như quyền nuôi con, phân chia tài sản, và nghĩa vụ cấp dưỡng (nếu có).

Những rủi ro có thể gặp phải khi tiến hành thủ tục ly hôn

Ly hôn là một quyết định quan trọng và có thể gặp phải nhiều rủi ro trong quá trình thực hiện thủ tục. Dưới đây là những rủi ro bạn có thể đối mặt khi tiến hành ly hôn:

Hồ sơ có thể bị trả về do không đủ điều kiện thụ lý

Việc thụ lý vụ án phụ thuộc rất nhiều vào tính đầy đủ và chính xác của hồ sơ ly hôn mà bạn nộp. Nếu hồ sơ không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu pháp lý hoặc có sai sót trong việc cung cấp tài liệu, tòa án có thể trả hồ sơ và yêu cầu bổ sung. Điều này sẽ kéo dài thời gian giải quyết vụ việc, gây ra sự chậm trễ trong quá trình ly hôn. Vì vậy, việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và chính xác ngay từ đầu là vô cùng quan trọng để tránh những rủi ro không đáng có.

Tranh chấp lợi thế giữa vợ chồng khi ly hôn

Trong nhiều trường hợp, ly hôn thường đi kèm với những tranh chấp liên quan đến quyền nuôi con, cấp dưỡng và phân chia tài sản. Việc xác định ai có lợi thế hơn phụ thuộc vào chứng cứ và luận cứ pháp lý mà mỗi bên đưa ra. 

Bên nào chuẩn bị kỹ lưỡng hơn về tài liệu và thông tin sẽ có nhiều cơ hội chiếm ưu thế trong việc giành quyền nuôi con hoặc chia tài sản. Để đạt được lợi thế này, cần có kế hoạch chi tiết, không chỉ trong quá trình ly hôn mà cả sau khi ly hôn, bao gồm các vấn đề liên quan đến việc cấp dưỡng, quyền thăm nuôi con.

Thời gian giải quyết ly hôn và các vấn đề sau ly hôn

Thời gian hoàn tất thủ tục ly hôn có thể khác nhau tùy thuộc vào loại hình ly hôn, chẳng hạn như ly hôn thuận tình hay ly hôn đơn phương. Tuy nhiên, dù là loại hình nào, quá trình ly hôn cũng bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khách quan, bao gồm tình hình thực tế của vụ án và tính phức tạp của các tranh chấp liên quan.

Sau khi có phán quyết của tòa án, một vấn đề thường bị bỏ qua là việc thi hành án sau ly hôn. Cụ thể, việc thực hiện chia tài sản hay quyền thăm nuôi con có thể kéo dài và gặp phải nhiều khó khăn. Một số người có thể phải chờ đợi rất lâu mới nhận được phần tài sản của mình hoặc gặp khó khăn trong việc thăm nuôi con do bị ngăn cản. Chính vì thế, cần chuẩn bị kỹ lưỡng và có kế hoạch cho giai đoạn sau ly hôn, đặc biệt là liên quan đến việc thực hiện các phán quyết và quyết định của tòa án.

Trong quá trình ly hôn, không chỉ cần đảm bảo các thủ tục pháp lý ban đầu được thực hiện đúng cách, mà còn cần theo dõi và giải quyết những vấn đề phát sinh sau khi có phán quyết của tòa án, nhằm đảm bảo quyền lợi của mình được bảo vệ đầy đủ.

Hiểu rõ muốn ly hôn phải làm như thế nào không chỉ giúp bạn tiết kiệm thời gian mà còn giúp bảo vệ quyền lợi của mình trong suốt quá trình giải quyết ly hôn. Việc tuân thủ quy trình đúng luật sẽ giúp bạn vượt qua giai đoạn khó khăn này một cách nhẹ nhàng và nhanh chóng. Hãy bắt đầu từ việc nắm rõ thủ tục và chuẩn bị giấy tờ cần thiết để đảm bảo quá trình ly hôn diễn ra thuận lợi.