Say tàu xe liên tục - Bí quyết hết say xe nhanh nhất

Say xe là một vấn đề phổ biến, đặc biệt khi đi những chuyến đường dài. Cảm giác buồn nôn, chóng mặt không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe. Vậy đâu là nguyên nhân gây say xe và chúng ta nên xử lý như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp những thắc mắc của bạn.

Nguyên nhân gây say tàu xe

Say tàu xe là một hiện tượng phổ biến khi cơ thể phản ứng không tốt với việc di chuyển trên các phương tiện như ô tô, tàu, thuyền, máy bay... Hiện tượng này có thể gây ra nhiều khó chịu với các triệu chứng như buồn nôn, chóng mặt, đổ mồ hôi lạnh, và mệt mỏi. Vậy nguyên nhân nào gây ra say tàu xe? Dưới đây là những nguyên nhân chính khiến cơ thể gặp phải tình trạng này.

Sự mất cân bằng giữa các tín hiệu cảm giác

Nguyên nhân chính của say tàu xe là sự mất cân bằng giữa những gì mắt, tai trong và hệ thống thần kinh cảm nhận được. Khi bạn di chuyển trên tàu, xe hoặc các phương tiện khác, tai trong – nơi chứa hệ thống tiền đình giúp duy trì thăng bằng – cảm nhận được sự chuyển động. 

Tuy nhiên, nếu mắt của bạn không nhìn thấy sự thay đổi tương tự (chẳng hạn khi bạn ngồi yên trong một chiếc xe kín), cơ thể sẽ nhận được những tín hiệu mâu thuẫn. Điều này gây ra hiện tượng mất thăng bằng và làm cho não bộ không thể điều chỉnh kịp, dẫn đến cảm giác buồn nôn và chóng mặt.

Hệ thống tiền đình nhạy cảm

Một số người có hệ thống tiền đình nhạy cảm hơn so với người khác, điều này khiến họ dễ bị say tàu xe. Hệ tiền đình ở tai trong có nhiệm vụ cảm nhận sự chuyển động của cơ thể trong không gian. Khi hệ thống này bị kích thích quá mức bởi chuyển động không đều, chẳng hạn như rung lắc trên xe hoặc tàu, nó có thể gây ra hiện tượng say tàu xe.

Yếu tố di truyền

Di truyền cũng có thể đóng vai trò trong việc làm tăng nguy cơ say tàu xe. Nếu gia đình bạn có người dễ bị say tàu xe, khả năng cao là bạn cũng sẽ gặp phải tình trạng này.

Tư thế ngồi không ổn định

Khi di chuyển, ngồi ở những vị trí không ổn định hoặc ngồi ngược hướng với phương tiện di chuyển có thể khiến các tín hiệu mà cơ thể cảm nhận được từ mắt và tai trong trở nên không đồng nhất, làm tăng nguy cơ bị say tàu xe.

Thiếu khí oxy và mùi hôi

Không gian kín, thiếu oxy hoặc có mùi hôi như mùi khói xe, mùi xăng, hay thậm chí là mùi thức ăn cũng có thể kích thích buồn nôn, đặc biệt đối với những người nhạy cảm với các yếu tố ngoại cảnh. Môi trường không thoáng khí làm cho cảm giác mệt mỏi, buồn nôn và chóng mặt trở nên nghiêm trọng hơn.

Căng thẳng và lo lắng

Tâm lý căng thẳng và lo lắng trước khi di chuyển cũng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng say tàu xe. Khi bạn lo lắng, cơ thể dễ rơi vào trạng thái căng cứng, làm cho các triệu chứng của say xe xuất hiện sớm hơn và nặng hơn.

Các bệnh lý liên quan đến tai trong

Một số bệnh lý liên quan đến tai trong như viêm tai, rối loạn tiền đình cũng có thể là nguyên nhân làm tăng nguy cơ bị say tàu xe. Những vấn đề này làm ảnh hưởng đến khả năng thăng bằng và điều chỉnh cơ thể trong không gian.

Những cách chống say tàu xe từ kinh nghiệm thực tế

Say tàu xe là nỗi ám ảnh của nhiều người, khiến mỗi chuyến đi trở nên mệt mỏi và khó chịu. Tuy nhiên, có nhiều cách đơn giản nhưng hiệu quả để giúp bạn vượt qua cảm giác này. Dưới đây là những mẹo chống say tàu xe đã được nhiều người áp dụng thành công.

Nhìn ra ngoài trời để giảm say xe

Một trong những mẹo phổ biến nhất để chống say xe là hãy nhìn ra ngoài cửa sổ, đặc biệt về phía chân trời theo hướng xe di chuyển. Việc này giúp định hướng lại sự thăng bằng của não bộ bằng cách đồng bộ hóa cảm nhận của mắt với chuyển động của phương tiện, từ đó làm giảm cảm giác buồn nôn.

Nhắm mắt và ngủ một giấc

Nếu đi xe vào buổi tối hoặc không ngồi gần cửa sổ, bạn có thể thử nhắm mắt hoặc chợp mắt một lát. Việc này giúp giảm xung đột giữa các tín hiệu từ mắt và tai trong, giúp cơ thể thư giãn hơn và cảm giác buồn nôn cũng giảm đi.

Nhai kẹo cao su hoặc ăn vặt nhẹ

Nhai kẹo cao su hoặc ăn nhẹ là cách đơn giản để giảm chứng say xe. Hành động nhai giúp hệ thần kinh tập trung vào cử động nhai, từ đó giảm các tác động của xung đột giữa mắt và tai gây ra cảm giác say xe. Bạn có thể chọn những đồ ăn nhẹ dễ tiêu như bánh quy, kẹo gừng hoặc các loại snack nhẹ.

Không khí trong lành giúp giảm say xe

Việc giữ không khí trong xe thông thoáng và mát mẻ sẽ giúp làm giảm các triệu chứng say xe. Nếu có thể, hãy mở cửa sổ hoặc dùng quạt để cung cấp không khí tươi, tránh những mùi khó chịu trong xe như mùi xăng, thuốc lá hoặc mùi thức ăn, vốn có thể làm tăng cảm giác buồn nôn.

Sử dụng gừng để chống say tàu xe

Gừng là một nguyên liệu tự nhiên rất hiệu quả trong việc giảm buồn nôn. Bạn có thể nhai một miếng gừng tươi, uống trà gừng hoặc sử dụng kẹo gừng để giúp giảm triệu chứng say xe. Gừng có tác dụng làm dịu dạ dày và giúp hệ tiêu hóa ổn định hơn.

Bấm huyệt

Một số nghiên cứu cho thấy bấm huyệt tại vị trí cổ tay – điểm giữa hai gân lớn – có thể giúp giảm các triệu chứng say xe. Mặc dù phương pháp này chưa có nhiều cơ sở khoa học, nhưng nhiều người đã áp dụng thành công và cảm thấy bớt khó chịu.

Tránh các loại thực phẩm khó tiêu

Trước khi lên xe, nên tránh ăn các loại thực phẩm khó tiêu như đồ chiên dầu mỡ, gia vị cay nóng, hay đồ chua. Những thực phẩm này có thể gây đầy hơi và kích ứng dạ dày, làm tình trạng buồn nôn trở nên tồi tệ hơn.

Ăn nhẹ trước khi khởi hành

Để tránh tình trạng dạ dày trống rỗng hoặc quá no, bạn nên ăn một bữa nhẹ trước khi lên xe. Đừng ăn quá nhiều, nhưng cũng không để bụng đói, vì điều này có thể làm bạn dễ bị buồn nôn hơn trong suốt chuyến đi.

Chọn chỗ ngồi ít rung lắc

Vị trí chỗ ngồi trên xe cũng có ảnh hưởng lớn đến việc say tàu xe. Nếu đi ô tô, hãy chọn ngồi gần tài xế hoặc ở giữa xe, vì đây là những vị trí ít rung lắc. Đối với tàu thuyền, bạn nên chọn ghế ở giữa tàu và gần cửa sổ để có thể nhìn ra ngoài, từ đó giảm cảm giác say sóng. Còn trên máy bay, chọn ghế ở khu vực giữa hai cánh máy bay để tránh rung lắc và tiếng ồn.

Mang khẩu trang để giảm tiếp xúc với mùi khó chịu

Nếu bạn nhạy cảm với mùi trong xe, hãy đeo khẩu trang để tránh tiếp xúc với mùi xăng xe hay mùi khó chịu. Khẩu trang không chỉ giúp lọc bớt mùi mà còn tạo cảm giác dễ chịu hơn trong không gian kín của phương tiện.

Tránh tiếp xúc với người say xe

Tiếp xúc hoặc ngồi gần những người bị say xe có thể khiến bạn dễ bị tác động và tăng cảm giác buồn nôn. Cảm giác "lây lan" này có thể làm não bộ tự định hướng và khiến bạn bị say xe nhanh chóng.

Ăn khoai tây hoặc các thực phẩm giàu tinh bột

Ăn khoai tây hoặc các thực phẩm chứa nhiều tinh bột trước chuyến đi có thể giúp giảm cảm giác buồn nôn. Khoai tây giúp ổn định dạ dày, cung cấp đủ năng lượng và làm dịu hệ tiêu hóa.

Sử dụng vỏ chanh, quýt

Hương thơm dễ chịu từ vỏ chanh, quýt có thể giúp giảm cảm giác say xe. Bạn có thể mang theo vỏ chanh hoặc quýt, dùng để ngửi khi cảm thấy buồn nôn. Tinh dầu trong vỏ các loại trái cây này giúp làm dịu thần kinh và giảm sự khó chịu khi di chuyển.

Dầu gió

Ngửi dầu gió là một trong những mẹo dân gian phổ biến để giảm say xe. Mùi thơm từ dầu gió giúp phân tán sự chú ý khỏi cảm giác buồn nôn, làm cho bạn dễ chịu hơn trong suốt chuyến đi.

Tránh đọc sách hoặc sử dụng điện thoại trên xe

Đọc sách hoặc nhìn vào các vật tĩnh trong khi xe di chuyển có thể làm tăng sự xung đột giữa tín hiệu từ mắt và tai trong, khiến cảm giác buồn nôn xuất hiện nhanh hơn. Thay vì tập trung vào sách hay điện thoại, hãy nhìn ra ngoài để đồng bộ cảm giác chuyển động.

Nói chuyện với người khác

Nói chuyện với người khác trong suốt chuyến đi cũng là một cách hiệu quả để phân tán sự chú ý và giảm cảm giác say xe. Việc trò chuyện giúp não bộ tập trung vào cuộc đối thoại thay vì cảm giác buồn nôn.

Đi tàu xe thường xuyên để thích nghi

Cơ thể con người có thể thích nghi với việc di chuyển. Nếu bạn thường xuyên đi tàu xe, cơ thể sẽ dần quen và giảm bớt tình trạng say xe. Đó cũng là một trong những cách giúp giảm triệu chứng say xe về lâu dài.

Sử dụng thuốc chống say xe

Nếu bạn dễ bị say xe và các biện pháp tự nhiên không mang lại hiệu quả, bạn có thể sử dụng thuốc chống say xe. Thuốc kháng histamin, thuốc kháng cholinergic hoặc miếng dán sau tai là những lựa chọn phổ biến. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, đặc biệt với trẻ em và phụ nữ mang thai.

Cách chống say tàu xe lâu dài hiệu quả nhất

Say tàu xe không chỉ gây ra sự khó chịu mà còn làm ảnh hưởng đến trải nghiệm mỗi chuyến đi của bạn. Để "chữa trị" lâu dài, việc tập luyện cho cơ quan tiền đình trở nên khỏe mạnh, quen với chuyển động cơ thể là một giải pháp hiệu quả. Dưới đây là những bài tập cơ bản và bài tập mắt giúp bạn tăng cường khả năng thích nghi với chuyển động, giảm thiểu triệu chứng say tàu xe.

Bài tập cơ bản cho tiền đình

Các bài tập này giúp cơ quan tiền đình trở nên nhạy bén hơn, dần thích nghi với những thay đổi về chuyển động của cơ thể, từ đó giảm thiểu tình trạng say xe.

Bài tập mức độ 1: Lắc lư ra trước – ra sau

• Tư thế: Đứng thẳng, chân dang rộng bằng vai, hai tay buông thẳng tự nhiên.
• Cách thực hiện: Di chuyển cả thân mình (bao gồm cả vai và hông) sang trái, trụ trên chân trái, sau đó sang phải, trụ trên chân phải. Chú ý không nhấc gót và ngón chân khỏi mặt đất.
• Lặp lại 20 lần.
• Khi đã quen với động tác, bạn có thể tăng tốc độ và lặp lại nhiều lần. Ban đầu hãy thực hiện với mắt mở, sau đó tiến đến thử thách hơn là nhắm mắt trong khi thực hiện.

Bài tập mức độ 2: Xoay người

• Tư thế: Đứng thẳng, tay buông thả.
• Cách thực hiện: Xoay người nửa vòng tròn sang trái, giữ tư thế trong 10 giây, sau đó xoay ngược lại sang phải, giữ 10 giây.
• Nếu cảm thấy chóng mặt, dừng lại và nghỉ ngơi cho đến khi hết chóng mặt rồi lặp lại động tác.

Đi bộ kết hợp động tác

Đây là một chuỗi động tác đơn giản nhưng rất hiệu quả trong việc cải thiện khả năng giữ thăng bằng của tiền đình. Hãy thực hiện từng bước sau:

• Đi bộ kết hợp xoay đầu: Khi đang đi bộ, xoay đầu từ bên trái sang bên phải liên tục.
• Đi bộ kết hợp nghiêng đầu: Vừa đi vừa nghiêng đầu sang hai bên.
• Đi bộ kết hợp gật đầu: Gật đầu lên xuống trong khi di chuyển.
• Đi bằng ngón chân hoặc gót chân: Nhắm mắt khi thực hiện, giúp tăng cường khả năng giữ thăng bằng.
• Đi nối gót: Đặt gót chân trước chạm vào mũi chân sau khi đi, bắt đầu với mắt mở, sau đó nhắm mắt để tăng độ khó.

Khoảng cách đi bộ có thể điều chỉnh theo khả năng chịu đựng của bạn. Ban đầu, nếu chóng mặt hãy dừng lại nghỉ ngơi, sau đó tiếp tục. Khi đã quen, hãy tăng dần độ dài quãng đường.

Các bài tập hỗ trợ

Bài tập Brandt-Daroff

Tư thế: Ngồi thẳng lưng.

Cách thực hiện: Nằm nghiêng sang một bên với đầu nghiêng 45 độ, giữ tư thế trong 30 giây rồi ngồi dậy. Lặp lại nhưng lần này đầu nghiêng sang bên đối diện. Thực hiện 5 lần cho mỗi bên.

Gập người trong tư thế ngồi

Tư thế: Ngồi thẳng lưng, hai chân duỗi thẳng.

Cách thực hiện: Cúi đầu xuống cho mũi chạm đầu gối bên trái, sau đó ngẩng đầu lên và cúi xuống cho chạm đầu gối phải. Lặp lại 5 lần.

Gập người trong tư thế đứng

Tư thế: Đứng thẳng.

Cách thực hiện: Cố gắng gập người xuống để nhặt đồ vật ở phía trước mặt. Lặp lại động tác 5 lần.

Các bài tập với mắt

Di chuyển tròng mắt theo các hướng

• Tập di chuyển mắt từ từ theo các hướng: lên – xuống, sang trái – phải, xoay vòng tròn.
• Bắt đầu từ tốc độ chậm và tăng dần tốc độ di chuyển.
• Thực hiện trong các tư thế: ngồi, đứng và đi bộ.

Tập nhìn cố định

• Đặt một vật thể trước mắt ở khoảng cách một sải tay.
• Tập trung nhìn vào vật đó trong một khoảng thời gian cố định để rèn khả năng giữ thăng bằng của mắt.

Đứng lên, ngồi xuống kết hợp mở và nhắm mắt

• Đứng lên và ngồi xuống với mắt mở 5 lần, sau đó nhắm mắt và thực hiện thêm 5 lần nữa.
• Động tác này giúp cải thiện cảm giác thăng bằng và tăng cường khả năng thích nghi khi có sự thay đổi đột ngột về vị trí.

Tung banh ở ngang tầm mắt

• Tung một trái banh nhỏ từ tay nọ sang tay kia ở ngang tầm mắt. Việc này giúp mắt linh hoạt hơn, cải thiện khả năng thích ứng của hệ thần kinh.

Say xe có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, đặc biệt khi bạn thường xuyên phải đi lại. Vì vậy, bên cạnh việc biết cách xử lý khi bị say xe, bạn cũng nên chú ý đến chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh để tăng cường sức khỏe và phòng tránh tình trạng này tái phát. Hãy chia sẻ bài viết này để giúp nhiều người khác có thêm thông tin hữu ích