Chảy máu mũi đột ngột - Cách cầm máu nhanh chóng và hiệu quả tại nhà
Chảy máu mũi là một tình trạng khá phổ biến, đặc biệt ở trẻ em và người lớn tuổi. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại gây ra nhiều phiền toái. Vậy đâu là nguyên nhân gây chảy máu mũi và chúng ta nên xử lý như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp những thắc mắc của bạn
Nguyên nhân gây chảy máu mũi
Ngoài các yếu tố toàn thân, những nguyên nhân tác động trực tiếp đến vùng mũi cũng là nguyên nhân thường gặp dẫn đến chảy máu.
Viêm nhiễm: Các bệnh viêm mũi xoang cấp hoặc viêm mũi xoang dị ứng khi bội nhiễm đều có thể gây tổn thương niêm mạc mũi, dẫn đến chảy máu. Những đợt viêm nhiễm này làm mạch máu dễ bị vỡ do niêm mạc bị kích ứng và viêm.
Chấn thương: Các tác động cơ học như ngoáy mũi, va đập, hoặc tai nạn cũng là nguyên nhân phổ biến. Chấn thương sau các phẫu thuật liên quan đến mũi xoang cũng có thể gây chảy máu nếu không được chăm sóc đúng cách.
Khối u: Một số khối u lành tính hoặc ác tính trong vùng mũi như u mao mạch, u hốc mũi, ung thư vòm mũi họng, và ung thư sàng hàm đều có thể gây chảy máu do khối u phát triển, làm tổn thương mạch máu.
Dị vật: Trẻ em thường gặp tình trạng chảy máu mũi do nhét dị vật vào trong mũi. Nếu dị vật này không được lấy ra kịp thời, nó có thể gây viêm loét hoặc hoại tử niêm mạc mũi, dẫn đến chảy máu.
Giải phẫu bất thường: Những người có cấu trúc mũi bất thường, chẳng hạn như dị dạng mạch máu hoặc phình mạch, dễ bị chảy máu mũi vì mạch máu yếu hơn bình thường.
Nhiễm độc: Việc hít phải các hóa chất độc hại như acid, kim loại nặng hoặc các khí độc khác có thể làm tổn thương nghiêm trọng đến niêm mạc mũi, gây chảy máu.
Cách xử lý nhanh khi bị chảy máu mũi tại nhà
Chảy máu mũi, dù là tình huống thường gặp, vẫn có thể gây lo lắng và cần được xử lý đúng cách để tránh làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn. Nếu bạn hoặc người thân gặp phải tình trạng chảy máu mũi khi chưa thể đến được cơ sở y tế, hãy thực hiện theo các hướng dẫn dưới đây để xử lý tạm thời trước khi được can thiệp y tế.
Đặt bệnh nhân ngồi đúng tư thế
Khi bị chảy máu mũi, bệnh nhân cần ở tư thế ngồi, tuyệt đối không nằm xuống. Việc nằm sẽ làm tăng nguy cơ máu chảy ngược vào họng, gây kích ứng và có thể dẫn đến buồn nôn hoặc nghẹt thở. Hãy ngồi thẳng lưng, đầu hơi cúi nhẹ ra phía trước để máu chảy ra ngoài, tránh tình trạng máu chảy vào đường tiêu hóa hoặc hô hấp.
Một sai lầm phổ biến khi xử lý chảy máu mũi là ngửa đầu ra sau. Hành động này không chỉ gây nguy hiểm do máu có thể chảy ngược vào khí quản hoặc thực quản mà còn làm cho máu dễ dàng bị nuốt vào dạ dày, gây buồn nôn và nôn mửa.
Sử dụng ngón tay cái và ngón trỏ để bóp chặt phần cánh mũi bên bị chảy máu. Duy trì áp lực này từ 5 đến 10 phút. Điều này giúp tạo áp lực trực tiếp lên mạch máu, giúp máu ngừng chảy. Trong lúc này, bạn nên thở qua miệng để giảm bớt cảm giác khó chịu.
Xử trí nếu máu tiếp tục chảy
Nếu máu không ngừng chảy sau 10 phút: Nếu sau khi giữ áp lực trên mũi mà máu vẫn tiếp tục chảy, bạn có thể bóp chặt cả hai bên cánh mũi để tăng cường áp lực và tiếp tục giữ thêm 5-10 phút nữa.
Tránh sử dụng bông hoặc các vật dụng nhét vào mũi: Nhiều người có thói quen nhét bông hoặc vải vào mũi để cầm máu, nhưng điều này thực sự có thể làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn. Các thành phần của bông hoặc vải có thể gây kích ứng niêm mạc mũi, làm tổn thương thêm và khiến máu chảy nhiều hơn. Vì vậy, không nên dùng bất kỳ vật gì để nhét vào mũi khi chảy máu.
Di chuyển đến cơ sở y tế gần nhất: Nếu máu vẫn tiếp tục chảy dù đã áp dụng các biện pháp trên, bạn cần nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được xử lý chuyên sâu. Khi di chuyển, nên giữ cho người bệnh ở tư thế ngồi, đầu cúi nhẹ về phía trước như đã hướng dẫn để ngăn máu chảy ngược vào họng.
Chú ý trong quá trình di chuyển
Trong quá trình di chuyển đến bệnh viện, điều quan trọng là luôn có người thân đi cùng để hỗ trợ xử lý các tình huống bất ngờ. Các biến chứng như chảy máu nhiều hơn, chóng mặt, hoặc ngất có thể xảy ra, và người nhà cần có mặt để giúp đỡ.
Nếu bệnh nhân có các dấu hiệu như chóng mặt, mệt mỏi, hoặc có tiền sử các bệnh tim mạch hoặc huyết áp, việc di chuyển cần được thực hiện một cách cẩn thận. Tránh các hành động mạnh hoặc gấp gáp, và đảm bảo bệnh nhân được thoải mái và an toàn trong suốt quá trình.
Những sai lầm cần tránh khi bị chảy máu mũi
Chảy máu mũi có thể xảy ra bất ngờ và khiến nhiều người hoảng loạn. Vì vậy, việc xử lý đúng cách là rất quan trọng để ngăn ngừa tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn. Tuy nhiên, trong quá trình xử trí, nhiều người thường mắc phải các sai lầm có thể gây hại thêm cho sức khỏe.
Ngửa đầu về phía sau
Một trong những sai lầm phổ biến nhất mà nhiều người mắc phải khi chảy máu mũi là ngửa đầu về phía sau với mục đích tránh cho máu chảy ra ngoài. Tuy nhiên, điều này có thể gây ra nhiều nguy cơ tiềm ẩn.
Khi ngửa đầu ra sau, máu sẽ chảy ngược vào phần sau của mũi và xuống cổ họng, từ đó có thể dẫn đến nuốt máu. Nuốt quá nhiều máu có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, dẫn đến buồn nôn và thậm chí là nôn mửa. Điều này không chỉ khiến người bệnh khó chịu mà còn làm tình trạng chảy máu trở nên tồi tệ hơn do cơn nôn mửa kích thích mạch máu trong mũi.
Trong một số trường hợp nghiêm trọng, máu chảy ngược vào khí quản khi ngửa đầu ra sau có thể gây nghẹt thở, đặc biệt là ở trẻ nhỏ hoặc người già. Điều này gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.
Thay vì ngửa đầu ra sau, hãy giữ đầu ở tư thế cúi nhẹ về phía trước. Điều này giúp máu chảy ra ngoài thay vì chảy ngược vào họng, giảm thiểu nguy cơ nuốt máu và nghẹt thở.
Không bóp cánh mũi đúng cách hoặc không giữ đủ thời gian
Việc bóp cánh mũi là một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả để kiểm soát chảy máu mũi. Tuy nhiên, nhiều người thường không thực hiện đúng cách, dẫn đến hiệu quả không như mong đợi.
Một sai lầm phổ biến là bóp phần trên của mũi gần mắt thay vì bóp chặt cánh mũi phía dưới. Chỉ có việc bóp chặt hai bên cánh mũi ở phần mềm (gần lỗ mũi) mới có thể giúp tạo áp lực lên mạch máu bị vỡ và ngăn chảy máu.
Nhiều người chỉ bóp mũi trong một vài giây rồi buông ra để kiểm tra xem máu đã ngừng chảy chưa. Điều này khiến việc cầm máu không hiệu quả. Để đạt được hiệu quả tối ưu, cần giữ áp lực bóp cánh mũi ít nhất 5-10 phút liên tục mà không buông tay.
Dùng ngón tay cái và ngón trỏ để bóp chặt cánh mũi, giữ trong ít nhất 10 phút mà không ngừng. Trong lúc này, hãy thở qua miệng để cảm thấy thoải mái hơn và tránh thở gấp làm căng thẳng vùng mũi.
Dùng giấy, bông nhét vào mũi
Khi bị chảy máu mũi, một số người có xu hướng nhét bông, giấy hoặc vải vào lỗ mũi với mục đích cầm máu nhanh chóng. Tuy nhiên, đây là một sai lầm nghiêm trọng cần tránh vì có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực.
Giấy, bông hoặc vải không phải là vật liệu vô trùng. Khi nhét vào mũi, chúng có thể đưa vi khuẩn vào niêm mạc mũi, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Điều này đặc biệt nguy hiểm nếu niêm mạc mũi đã bị tổn thương hoặc kích ứng.
Các thành phần của bông hoặc giấy có thể gây kích ứng niêm mạc, làm tổn thương thêm các mạch máu và niêm mạc mũi vốn đã bị tổn thương. Việc này có thể dẫn đến chảy máu nhiều hơn hoặc làm kéo dài thời gian chảy máu.
Khi nhét bông hoặc giấy vào lỗ mũi, bạn có thể vô tình gây ra thêm tổn thương cho niêm mạc và các mạch máu nhỏ, khiến tình trạng chảy máu khó kiểm soát hơn. Thậm chí, nếu bông hoặc giấy không được lấy ra cẩn thận, chúng có thể bị kẹt sâu trong mũi, gây viêm nhiễm hoặc phải can thiệp y tế để lấy ra.
Hay chảy máu mũi là dấu hiệu của bệnh gì?
Những yếu tố toàn thân thường liên quan đến các bệnh lý hoặc tình trạng sức khỏe của cơ thể. Các nguyên nhân này không chỉ ảnh hưởng đến mũi mà còn gây ra nhiều tác động khác đến hệ thống mạch máu và chức năng sinh lý.
Bệnh lý tim mạch
Những người bị tăng huyết áp hoặc có dị dạng mạch máu thường dễ bị chảy máu mũi. Khi huyết áp tăng cao đột ngột, áp lực lên các mạch máu mỏng manh trong niêm mạc mũi tăng lên, dễ gây vỡ và chảy máu.
Bệnh lý về máu
Các tình trạng như suy tủy hoặc rối loạn chức năng đông máu khiến cơ thể không thể cầm máu nhanh chóng khi xảy ra tổn thương. Điều này làm tăng nguy cơ chảy máu không kiểm soát, bao gồm cả chảy máu mũi.
Bệnh lý mạn tính
Các bệnh mạn tính như xơ gan và suy thận cũng có thể gây chảy máu mũi. Những bệnh này làm suy giảm chức năng miễn dịch và ảnh hưởng đến quá trình sản xuất các yếu tố đông máu.
Sử dụng thuốc
Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc chống đông máu, có thể làm giảm khả năng đông máu tự nhiên của cơ thể. Việc sử dụng Corticoid kéo dài cũng gây mỏng niêm mạc và làm mạch máu dễ bị tổn thương.
Ngoài ra, suy giảm miễn dịch, ngộ độc hóa chất, hoặc các bệnh lý di truyền như Hemophilia cũng là những yếu tố nguy cơ dẫn đến chảy máu mũi.
Chảy máu mũi là một tình trạng thường gặp, nhưng với những kiến thức và biện pháp xử lý đúng cách, chúng ta hoàn toàn có thể tự tin đối phó. Hãy luôn nhớ bình tĩnh và thực hiện theo các bước hướng dẫn trong bài viết. Nếu tình trạng chảy máu kéo dài hoặc tái diễn nhiều lần, hãy đến gặp bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời