Tóm tắt tiểu sử vị lãnh tụ vĩ đại Vladimir Ilyich Lenin
Vladimir Ilyich Lenin, một trong những nhân vật lịch sử vĩ đại nhất thế kỷ 20, là người sáng lập và lãnh đạo phong trào cách mạng Nga, đưa đất nước thoát khỏi chế độ quân chủ và bước vào kỷ nguyên của chủ nghĩa xã hội. Tiểu sử của Lenin không chỉ là câu chuyện về cuộc đời một nhà lãnh đạo, mà còn là hành trình của sự đấu tranh không mệt mỏi vì lý tưởng tự do và công bằng xã hội.
Sơ lược về lãnh tụ Lenin
Vladimir Ilyich Lenin (tên khai sinh là Vladimir Ilyich Ulyanov; 1870 - 1924) là nhà cách mạng, chính trị gia và lý luận chính trị người Nga. Ông giữ vai trò sáng lập và lãnh đạo chính phủ Nga Xô Viết từ 1917 đến 1924, và sau đó là Liên Xô từ 1922 đến 1924.
Dưới sự dẫn dắt của Lenin, Nga đã chuyển đổi thành một nhà nước đơn đảng theo chủ nghĩa Marx-Lenin, do Đảng Cộng sản Liên Xô nắm quyền. Hệ tư tưởng Marxist được ông phát triển sau này được gọi là chủ nghĩa Lenin.
Sinh ra trong gia đình trung lưu ở Simbirsk, Lenin tiếp nhận tư tưởng cách mạng sau khi anh trai bị hành hình năm 1887. Bị đuổi học ở Đại học Kazan vì tham gia biểu tình, ông tiếp tục học tập và làm trợ lý luật sư.
Năm 1893, ông chuyển đến Sankt-Peterburg và dần trở thành nhà hoạt động chính trị Marxist nổi bật. Sau khi bị bắt và lưu đày đến Siberia vào năm 1897, ông chuyển đến Tây Âu và trở thành một lý luận gia hàng đầu của Đảng Lao động Dân chủ Xã hội Nga (RSDRP). Lenin đóng vai trò quan trọng trong sự chia rẽ nội bộ của RSDRP năm 1903, lãnh đạo phái Bolshevik chống lại Menshevik của Yuli Martov.
Sau cuộc cách mạng thất bại năm 1905, ông kêu gọi biến Thế chiến thứ nhất thành cuộc cách mạng vô sản toàn châu Âu để lật đổ chủ nghĩa tư bản. Sau Cách mạng Tháng Hai năm 1917, Lenin trở về Nga để lãnh đạo Cách mạng Tháng Mười, đưa Bolshevik lên nắm quyền.
Ban đầu, chính phủ Bolshevik của Lenin chia sẻ quyền lực với phe Xã hội Chủ nghĩa cách tả, nhưng từ năm 1918, quyền lực được tập trung vào tay Đảng Cộng sản. Chính quyền thực hiện phân phối lại đất đai, quốc hữu hóa các ngân hàng và ngành công nghiệp, rút khỏi Thế chiến thứ nhất và lan tỏa tinh thần cách mạng thông qua Quốc tế Cộng sản.
Những lực lượng chống đối bị đàn áp bởi Ủy ban Cheka trong thời kỳ Khủng bố Đỏ, với hàng ngàn người bị bắt giam hoặc xử tử. Dưới thời Lenin, Hồng quân đánh bại các lực lượng phản đối trong Nội chiến Nga (1917–1922) nhưng thất bại trong cuộc chiến với Ba Lan (1919–1921). Để phục hồi kinh tế sau chiến tranh, nạn đói và bất ổn, Lenin đã triển khai Chính sách Kinh tế Mới vào năm 1921.
Sau năm 1917, nhiều dân tộc phi-Nga tuyên bố độc lập, nhưng năm quốc gia đã hợp nhất với Nga, thành lập Liên Xô năm 1922. Lenin qua đời năm 1924 sau khi bị ba cơn đột quỵ, và vai trò lãnh đạo được tiếp quản bởi I. V. Stalin.
Lenin được coi là một nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn trong lịch sử, và được sùng bái ở Liên Xô cho đến khi nước này tan rã năm 1991. Ông là biểu tượng gắn liền với chủ nghĩa Marx-Lenin, tư tưởng đã ảnh hưởng sâu sắc đến các phong trào cộng sản toàn cầu.
Quan điểm về Lenin vẫn gây nhiều tranh cãi; người ủng hộ xem ông là nhà cách mạng tiến bộ đấu tranh vì giai cấp công nhân, trong khi những người phản đối chỉ trích ông xây dựng nhà nước toàn trị và thực hiện các chính sách đàn áp khắc nghiệt.
Tiểu sử vị lãnh tụ vĩ đại Lenin
Vladimir Ilyich Lenin (V.I. Lenin) sinh ngày 22 tháng 4 năm 1870 tại Simbirsk (nay là Ulyanovsk). Ngay từ khi còn nhỏ, Lenin đã thể hiện sự thông minh, tự học cao và sớm tiếp thu các tư tưởng xã hội chủ nghĩa. Ông nhanh chóng tìm hiểu và tiếp cận chủ nghĩa Marx, cũng như phương pháp cách mạng nhân dân.
Lenin tốt nghiệp trung học với thành tích xuất sắc và được tuyển thẳng vào Khoa Luật của Đại học Kazan. Tuy nhiên, do tham gia các hoạt động tuyên truyền cách mạng, ông bị đuổi học và bị lưu đày đến làng Kokushi No Kazan. Dù vậy, chỉ trong hai năm, Lenin đã hoàn thành tất cả các môn học của chương trình bốn năm ngành Luật.
Vào mùa thu năm 1895, Lenin thành lập Hội Liên hiệp đấu tranh giải phóng giai cấp công nhân, quy tụ các nhóm cách mạng ở Saint Petersburg. Năm 1900, ông tập hợp những người Marxist cách mạng để thành lập một đảng và cùng với Plekhanov, ông sáng lập tờ báo "Tia lửa" tại nước ngoài.
Tháng 4 năm 1905, Lenin tham dự Đại hội lần thứ III của Đảng Công nhân Xã hội Dân chủ Nga (RSDLP) tại London và được bầu làm Chủ tịch Đại hội. Cũng tại đây, ông đứng đầu Ủy ban Trung ương Đảng.
Tháng 11 cùng năm, ông trở về Saint Petersburg để lãnh đạo cuộc cách mạng Nga. Sau đó, từ tháng 12 năm 1907, Lenin tiếp tục sống lưu vong, lãnh đạo các hoạt động cách mạng từ nước ngoài. Tháng 1 năm 1912, ông chủ trì Hội nghị lần thứ VI (Praha) toàn Nga của Đảng RSDLP và sau đó chuyển về Krakov để tiếp tục lãnh đạo tờ "Pravda" (Sự thật).
Trong giai đoạn này, Lenin soạn thảo các cương lĩnh quan trọng về vấn đề dân tộc. Khi Thế chiến thứ nhất bùng nổ, ông đưa ra khẩu hiệu biến chiến tranh đế quốc thành cuộc cách mạng nội chiến.
Ngày 16 tháng 4 năm 1917, Lenin trở lại Petrograd, trình bày "Luận cương Tháng Tư", đề ra đường lối cho cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa với khẩu hiệu "Toàn bộ chính quyền về tay các Xô Viết!". Hội nghị toàn Nga lần thứ VII của Đảng RSDLP vào tháng 4 năm 1917 đã đồng thuận với đường lối của ông.
Tháng 8 năm 1917, Đại hội lần thứ VI Đảng RSDLP họp tại Petrograd, dù không trực tiếp tham dự, Lenin vẫn lãnh đạo và chỉ đạo thông qua kế hoạch khởi nghĩa vũ trang.
Tháng 10 cùng năm, ông bí mật từ Phần Lan trở về Petrograd và chỉ đạo cuộc khởi nghĩa diễn ra ngày 6-7 tháng 11, giành toàn bộ quyền lực về tay nhân dân, thành lập nhà nước công nông đầu tiên do giai cấp vô sản lãnh đạo. Tại Đại hội các Xô Viết toàn Nga lần thứ II, Lenin được bầu làm Chủ tịch Hội đồng Dân ủy.
Ngày 11 tháng 3 năm 1918, Lenin cùng Trung ương Đảng và Chính phủ Xô viết chuyển đến Moskva, tiếp tục lãnh đạo cuộc đấu tranh chống lại sự can thiệp quân sự từ nước ngoài và các lực lượng phản cách mạng trong nước, cũng như thực hiện công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa tại Nga. Ông đề ra các nguyên tắc cho chính sách đối ngoại, nhấn mạnh sự cùng tồn tại hòa bình giữa các quốc gia với các chế độ xã hội khác nhau.
Ngày 30 tháng 8 năm 1918, Lenin bị ám sát nhưng sau đó đã hồi phục. Tháng 3 năm 1919, Đại hội lần thứ VIII Đảng Cộng sản Nga thông qua cương lĩnh mới, với Lenin làm Chủ tịch Ủy ban soạn thảo.
Ông cũng là người khởi xướng kế hoạch điện khí hóa toàn Nga (GOELRO) và chính sách Kinh tế Mới (NEP) được thông qua tại Đại hội lần thứ X vào năm 1921. Lenin qua đời ngày 21 tháng 4 năm 1924 tại làng Gorki, gần Moskva. Thi hài của ông được bảo quản và đặt tại Lăng Lenin trên Quảng trường Đỏ.
Sự ra đi của Lenin để lại nỗi tiếc thương sâu sắc trong lòng nhân dân Liên Xô và phong trào vô sản quốc tế. Với 54 năm cuộc đời, trong đó gần 30 năm hoạt động cách mạng, Lenin đã có những đóng góp to lớn cho cuộc đấu tranh vì hòa bình, độc lập, tự do và hạnh phúc của nhân loại.
Ông được vinh danh là nhà lý luận kiệt xuất, nhà tư tưởng vĩ đại của giai cấp công nhân toàn cầu. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng ca ngợi Lenin là người đã phát triển chủ nghĩa Marx, là cha đẻ của cách mạng vô sản và cách mạng giải phóng dân tộc, người thầy vĩ đại của các chiến sĩ cách mạng. Những tư tưởng của ông đã và đang được vận dụng sáng tạo trong thực tiễn cách mạng ở Việt Nam.
Quá trình hoạt động cách mạng của lãnh tụ Vladimir Ilyich Lenin
Lenin lãnh đạo cuộc cách mạng vô sản Nga từ phong trào nông dân cho đến sau Cách mạng Tháng Mười năm 1917 được nhà sử học Lih tạm thời phân chia làm 3 giai đoạn: Giai đoạn 1 (1894-1904) là giai đoạn hình thành tổ chức đảng; giai đoạn 2 (1904-1914) là cuộc đấu tranh lật đổ chế độ Sa hoàng; và giai đoạn 3 (1914-1924) là thời kỳ Lenin tạo nền tảng cho cuộc cách mạng vô sản thế giới đi đến thắng lợi.
Từ một trí thức trẻ đến nhà lãnh đạo của Đảng RSDLP
Vladimir Ilyich Ulyanov, hay còn gọi là Lenin, sinh ngày 22 tháng 4 năm 1870 tại Simbirsk (nay là Ulyanovsk) và qua đời ngày 21 tháng 1 năm 1924. Ngay từ nhỏ, Lenin đã nổi tiếng vì khả năng học giỏi tiếng Latin và Hy Lạp. Sau quá trình tự học chăm chỉ, ông trở thành luật sư vào năm 1891 và bắt đầu tham gia vào các hoạt động xã hội.
Năm 1893, Lenin chuyển đến Saint Petersburg và bắt đầu hoạt động cách mạng. Thời điểm đó, nước Nga đầy những phong trào ngầm nhằm lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế của Nga hoàng. Lenin dần trở thành một người có tầm ảnh hưởng trong các hoạt động tuyên truyền cách mạng và nghiên cứu chủ nghĩa Mác.
Ngày 7 tháng 12 năm 1895, ông bị bắt và giam giữ 14 tháng, sau đó bị trục xuất đến Shushenskaya ở Siberia. Tại đây, Lenin đã xây dựng kế hoạch để thống nhất các phong trào cách mạng, tạo ra một tổ chức có cương lĩnh và đường lối riêng.
Năm 1898, Đảng Lao động Dân chủ Xã hội Nga (RSDLP) được thành lập, nhưng các lãnh đạo đầu tiên nhanh chóng bị bắt giữ. Đảng vẫn là một tổ chức bất hợp pháp trong bối cảnh nước Nga có khoảng 3 triệu công nhân, chiếm 3% dân số. Trước Đại hội Đảng lần thứ hai, Lenin chính thức gia nhập đảng.
Năm 1899, ông xuất bản tác phẩm “Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản tại Nga,” một cuốn sách có sức ảnh hưởng lớn. Sau khi hết thời gian sống lưu đày ở Siberia năm 1900, Lenin chuyển đến châu Âu, sống ở nhiều nơi như Zürich, Genève, München, Praha, Vienna, và London. Ông cũng bắt đầu sử dụng bí danh "Lenin" trong thời gian này.
Năm 1900, Lenin cùng với Julius Martov và Pavel Akselrod thành lập tờ báo Iskra để trình bày kế hoạch cách mạng. Năm 1902, ông viết tác phẩm "Làm gì?", phân tích các vấn đề mà phong trào xã hội dân chủ cần giải quyết trong cuộc đấu tranh chống chế độ Nga hoàng. Tác phẩm này nhanh chóng trở thành tài liệu quan trọng, cung cấp giải pháp cho những vấn đề quan trọng như vai trò lãnh đạo chính trị của giai cấp công nhân.
Tại Đại hội lần thứ hai của Đảng RSDLP tổ chức tại Brussels và London vào năm 1903, Lenin trình bày kế hoạch cách mạng và kêu gọi xây dựng một đảng kiểu mới, có kỷ luật nghiêm khắc và khả năng tổ chức cao. Tuy nhiên, Đại hội cũng đánh dấu sự chia rẽ giữa hai nhóm: Bolshevik, đứng về phía Lenin, và Menshevik.
Giai đoạn 2
Menshevik sau đó tách ra khỏi đảng RSDLP và thành lập Đảng Kadet theo hướng tư bản chủ nghĩa. Trong khi đó, Lenin trung thành với tư tưởng cách mạng vô sản và phát triển tư tưởng độc quyền lãnh đạo của giai cấp công nhân trong cuộc cách mạng dân chủ tư sản, hướng đến cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Năm 1905, Lenin được bầu làm Chủ tịch Đại hội lần thứ ba của Đảng RSDLP tại London. Cùng năm, ông trở về Saint Petersburg để lãnh đạo cuộc cách mạng.
Dưới áp lực của phong trào cách mạng, Nga hoàng buộc phải hợp pháp hóa một số tổ chức của giai cấp công nhân. Tại Đại hội lần thứ tư năm 1906, Lenin chính thức được bầu làm lãnh đạo Đảng RSDLP.
Sau đó, Lenin tiếp tục sống lưu vong, tranh đấu để củng cố và phát triển hoạt động bí mật của đảng. Ông xuất bản nhiều tác phẩm như "Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa kinh nghiệm phê phán" (1908) để phê phán các xu hướng xét lại chủ nghĩa Marx.
Giai đoạn 3
Trong giai đoạn Thế chiến thứ nhất, Lenin kêu gọi biến chiến tranh thành cuộc cách mạng nội chiến. Ông tiếp tục phát triển lý luận về cách mạng xã hội chủ nghĩa trong các tác phẩm như “Chủ nghĩa đế quốc - giai đoạn tột cùng của chủ nghĩa tư bản” (1916).
Năm 1917, khi trở về Petrograd, Lenin trình bày Luận cương tháng Tư, đề xuất khẩu hiệu “Toàn bộ chính quyền về tay các Xôviết”. Điều này trở thành chiến lược chính trị của cách mạng Nga.
Sau cuộc khủng hoảng chính trị tháng 7 năm 1917, Lenin phải ẩn náu nhưng vẫn tiếp tục chỉ đạo cách mạng từ xa. Đầu tháng 11 năm 1917, dưới sự lãnh đạo của Lenin, cách mạng Nga đã thành công và thành lập nhà nước Xôviết đầu tiên trên thế giới. Lenin trở thành Chủ tịch Hội đồng Các ủy viên nhân dân.
Sau cuộc ám sát bất thành năm 1918, Lenin tiếp tục đóng vai trò chủ chốt trong việc phát triển các chính sách kinh tế và xây dựng xã hội chủ nghĩa. Ông đề ra chính sách kinh tế mới (NEP) và kế hoạch điện khí hóa (GOELRO). Lenin cũng sáng lập Quốc tế Cộng sản vào năm 1919 và định hướng cho phong trào cộng sản toàn cầu.
Những năm cuối đời, dù bệnh nặng, Lenin vẫn tập trung xây dựng chiến lược phát triển kinh tế và xã hội cho nước Nga. Ông qua đời năm 1924, để lại di sản lớn cho phong trào cộng sản quốc tế.
Vladimir Ilyich Lenin không chỉ để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử Nga mà còn ảnh hưởng đến phong trào cách mạng trên toàn thế giới. Tư tưởng và di sản của ông đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ đấu tranh vì quyền lợi của giai cấp công nhân và sự bình đẳng trong xã hội. Mặc dù đã qua đời hơn một thế kỷ, tên tuổi của Lenin vẫn sống mãi trong lòng những người khát khao thay đổi.
Nguồn: Sưu tầm